Het meisje is niet gestorven maar het slaapt. Over opstaan.

opstaan

Elke dag ontvang ik mijn leven,
Als een geboorte die zich herhaalt.
Mijn ziel vertrekt en komt weer terug.
Een ademteug, een oogopslag,
Zonder moeite, doodeenvoudig.

God geeft me de slaap,
Een wondere toestand van het leven.
Of ben ik een tijdje dood?
Het is Mijn Vader die het weet
En mij het wakkere leven weer geeft.

Wat gebeurt er in die slaap?
Een droom, een ziekte, of genezing?
Eenmaal wakker zal ik het weten.
Niet eerder want ik ben mens,
Een slapend mens.
Goede kans dat ik het –eenmaal wakker zelfs-
Nog niet weet of weer vergeet.

De andere kant van de dood
Deze blog gaat over de dood, de zachte kant van de dood. Dood is een moeilijk onderwerp. Het is beladen, omdat er zoveel negativiteit en verdriet omheen hangt. Wat belangrijker is: dood is een grote onbekende, een geheimzinnige spelbreker, een intimiderende allesvreter. Althans, zo wordt de dood vaak beleefd. De dreiging ervan zit in thrillers, horrorfilms en vaak ook in ons eigen hart. Ik benader de dood graag eens van een heel andere kant.

Dood en slaap
“Ze is niet gestorven, maar ze slaapt.” Met die ene opmerking haalt Jezus de scherpe kanten van de dood af (Mt 9:24; zie ook Jh 11:11). Het geeft mij de moed om de dood tot onderwerp van onderzoek en nieuwsgierigheid te maken.
In eerste instantie verbaas ik me over Jezus’ uitspraak over het meisje dat dood is. Slaap heeft toch niets te maken met de dood? Maar Jezus zegt dit niet voor niets, lijkt me. Kan de slaap me iets vertellen over het geheim van de dood? Slaap staat in ieder geval wat dichter bij mijn voorstellingsvermogen dan de dood.
Tijdens mijn slaap ben ik me niet bewust van mijn bestaan. Ik ben dan ook willoos en passief. Zo ziet een gestorvene er ook uit, onbewust, willoos en passief. Best frappant.

Omgedraaid: slaap en dood
Voor Jezus is een dode opwekken zo gemakkelijk als iemand wakker maken. Waarom is het opwekken van een dode in onze ogen zoveel wonderlijker dan iemand wakker maken? Of andersom: is wakker worden niet een bijzonder groot wonder?
Elke ochtend, als ik mijn ogen opsla, kan ik stilstaan bij het leven. Het leven wordt als het ware opnieuw aan me gegeven. Het geeft me -nog dicht bij de slaap- een andere kijk op de dood, het leven. Stel je voor dat slaap vergeleken kan worden met de dood?! Dan is wakker worden dus te vergelijken met opstaan uit de dood! Bij het wakker worden is de dood dan intiem dichtbij en zeker niet agressief of negatief. De slaperigheid zit nog in mijn ogen…

Heerlijk slapen!
Even verder denken over de slaap. Zonder slaap kunnen we niet leven. We verteren de dag en laden op voor een volgende. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad. Na een dag mag je al je daden van die dag afsluiten, laten sterven. Tijdens de slaap worden we weer schoon naar lichaam en ziel, we doen nieuwe energie op. Vanuit het wonder van de slaap krijgt het leven een frisse start die we als mens ontvangen, zonder er maar een greintje aan toe te kunnen voegen. Geen boetedoening of belijdenis, maar verdoving en passiviteit. Het bepaalt mij bij het geheim van het leven: het is ontvangen, zonder dat ik er bewust invloed op kan uitoefenen. Dat is het wezen van de slaap: passief ontvangen. Is dat tegelijk niet ook een wezenlijk aspect van ons aardse leven in zijn totaliteit?
De noodzaak van de slaap bepaalt me bij de noodzaak van overgave. De slaap neemt tijdelijk een groot deel van mijn menselijke vitaliteit weg. De uitwerking van slaap is goed. En juist dat goede gebeurt zonder beheersing of invloed van mezelf.

Hoe is het met de dood? Is de dood familie van de slaap? Zou dan ook de dood niet eenzelfde uitwerking kunnen hebben? Een vitaler en wakkerder leven misschien. Is dat een mogelijke suggestie die Jezus ons aan de hand doet met zijn samentrekking van dood en slaap?
Jezus heeft wel meer verbazingwekkende woorden en daden op Zijn Naam staan, beter gezegd: met Zijn woorden en daden de Naam van Zijn Vader geëerd. Met zijn eigen dood en opstanding boven aan de lijst. Zijn dood en opstanding geven Hem een lichaam, waarmee Hij eeuwig verder kan. Hoe vitaal en wakker is dat!?

Wat wij niet zien in de dood
Onze ‘handicap’ bij slaap en dood is het wegvallen van onze waarneming. Juist onder deze narcose vindt een wezenlijke operatie plaats. Een operatie die ons leven bepaalt. Je zou kunnen zeggen –doet wel heel vreemd aan, misschien-, dat God de slaap en de dood ‘gebruikt’ of zelfs ‘inzet’ ten goede. Mag ik nog een paar stappen verder gaan? Zonder slaap en dood ook geen leven. God schept en herstelt vanuit de stilte, duisternis en chaos. Ken je die ervaring: dat je rusteloos en chaotisch een dag afsluit en dat je de volgende dag weer fris en schoon de nieuwe dag in kunt gaan? Chaos, dan stilte en duisternis en daarna een wonderlijk nieuwe start. In den beginne –bij de schepping- was dit zo, maar op allerlei manieren herhaalt God dit eindeloos vaak. Wakker worden en opstaan uit de dood hebben zogezegd iets te maken met het scheppen door God.

Vitaliteit van het meisje
Nadat het meisje (op)gewekt is, komt ze in een nieuwe dag. Jezus laat er geen gras over groeien. Opstaan, eten, dan kan ze haar leven weer oppakken. Hij houdt van aanpakken. Soms, als wij nog bij moeten komen van onze emoties, loopt Hij alweer verder…
Resoluut afsluiten, achter je laten, niet meer omkijken, stoppen met rouwen (op den duur). Deze manier van afscheid nemen, zien we vaker terug in de Bijbel.
Jezus zet de dood in perspectief. Niet te groot, geen definitieve betekenis, maar in de glinstering van Zijn overwinning op de dood. Hij speelt soms ook met begrippen omtrent de dood. Soms lijkt het zelfs of hij oneerbiedig is over de dood. Hij stapt wat er voor ons idee nonchalant gemakkelijk overheen. Hij is duidelijk gericht op het leven, al is het door de dood heen.

Dood verklaren, om te leven
Bij de voorbereiding van deze blog sprak ik een vriend. Hij zei zoiets: “Dood is geen overgang uit het leven. Dood is een golfbeweging in het leven. Eindigheid is gelijk aan afsluiten en gelijk weer doorgaan. Dan blijf je niet eindeloos in de ellende hangen, maar dan ga je mee in de beweging van God. God stijgt uit boven dood en leven. Jij hebt niet bepaald, dat je er bent, dat je wakker wordt, zomin als dat je slaapt of sterft. Zo mag je afscheid nemen en doorgaan. Afscheid is een vorm van dood verklaren. Niet definitief. En toch: resoluut, omdat het doorgaat.”
Het geeft me de moed om de dood als het ware te omarmen. Om me niet vast te klampen aan ‘zekerheden’, aan dingen die ik begrijp, aan mijn patronen. Die kramp maakt mijn leven juist behoorlijk doods. Creativiteit en vitaliteit raken dan verlamd. Ik merk het regelmatig bij mezelf en ook bij anderen.
Tijd voor iets nieuws, tijd om iets dood te verklaren. Of zo je wilt, er eens een nachtje over slapen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *